рефераты бесплатно

МЕНЮ


Международные авиационные организации

бейнялхалг аеропортларында йцк клиентурасынын вя сярнишинлярин

емиграсийа, эюмрцк, санитар вя диэяр формаллыглардан кечмяси щяля

дя чох вахт апаран вя чятин бир просесдир. Бу проседурлар

бащаладыр вя мцасир аваданлыьын алынмасына, персоналын сахланмасына

бюйцк хяржляр тяляб едир. Бундан ялавя бу формаллыглар мцхтялиф

юлкялярдя фярглидир. Проседурларын узун вахт апармасыны вя еляжядя

онларын дяйярини азалт-маг цчцн бу ишдя мараглы олан дювлятляр вя

диэяр гурумлар арасында ялагяляри йахшылашдырмаг лазымдыр.

Формаллыгларын садяляшдирилмясиня ИКАО эениш фикир верир. 1980,

1983, 1986, 1989 иллярдя Ассамблейанын сессийаларында Чикаго

конвенсийасынын 9-жу ялавясиня, формаллыг-ларын садяляшдирилмяси иля

ялагядар олан ИКАО стандартларына вя мяслящятляриня дяйишикликляр

едилди. Бу сащядя уьур газанмаг цчцн ИКАО–нун мяслящятляринин

тятбигиня щяр дяфя йенидян нязяр йетирилирди. Лакин, ИКАО

цзвляринин щеч дя щамысы ИКАО–нун мяслящятляриня ямял етмир. Онлар

юзляринин милли марагларыны изляйирляр.

Учуш маршрутларында аеропорт вя аеронавигасийа аваданлыгларынын

истисмары проблеми бейнялхалг щава няглиййатынын жидди игтисади

проблемляриндяндир. Проблемин мащиййяти ондадыр ки, аеропортлары вя ондан

истифадя едян авиаширкятялярин игтисади марагларында таразлыг ялдя

едилмяйиб. ИКАО Ассамблейасынын 26-жи сессийасында гейд едилиб ки,

аеронавигасийа васитяляриня малик олан аеропорт вя тяшкилатларын чоху

юз хяржлярини аеропорт вя аеронавигасийа васитяляриндян истифадядян

ялдя едилян йыьымлар щесабына юртя билмир.

Ясас сябяб одур ки, бу аваданлыглар мцряккяб, бащалы олуб вя

техникадан йцксяк сявиййядя истифадяни тяляб едир. Нятижядя ися,

вясаитлярдян истифадянин вя аеропортлар тяряфин-дян тяклиф едилян

хидмятин игтисади жящятдян сямяряли олмасы вя ейни заманда

мцлкиййятчилярля истифадячиляр арасында марагларын тоггушмамасы цчцн

йыьымларын тутулмасы принсипляриня йенидян бахылмасына ещтийаж

йараныр. Бу мягсядля ИКАО–нун маршрут аваданлыьы вя аеропортларын

игтисадиййаты юзря хцсуси конфрансы йыьымларын тяйини принсипляриня

вя бу вясаитлярдян истифадяйя эюря хяржлярин компенсасийасы цзря

дювлятляря вериляжяк мяслящятляри нязярдян кечирди. Конфрансын

бяйамнамясиня уйьун олараг «Маршрут аваданлыьы игтисадиййаты цзря тялим»

щазырланды. Лакин, аеропорт йыьымы проблеми щяля дя кяскин олараг

галмагдадыр. Бунунла йанашы олараг, тящлцкясизлийин вя бейнялхалг

учушларын мцнтязямлилийинин артырылмасы мясяляси ися йени, даща

мцасир аеронавигасийа вя галхыбенмя системляринин истисмара верилмясини

тяляб едир. Бу да ялавя капитал гойулушуна вя уйьун олараг

аеропорт вя аеронавигасийа йыьымларынын щяжмляринин артырылмасына

сябяб олажаг.

Дювлятлярин юз аеропортларынын сямярялилийинин артырылмасы вя

малиййя вязиййятлярини йахшылашдырмаг цчцн ИКАО «аеропорт

игтисадиййаты цзря тялим» йаратды. Бу тялимдя аеропортларын эялир,

хярж вя малиййяси щагда мяслящятляр якс олунуб. Бурайа аеропортларын

инфраструктурунун сахланылмасы хяржляри дя дахилдир. ИКАО аеропортлар

цчцн йени, мцасир аваданлыгларын инкишаф етдирилмясиня дя фикир

верир. Нятижядя ися аеропортларын бурахма имканлары вя учушларын

тящлцкясизлийи артажаг вя учушлар бцтцн нюв щава вязиййятляриндя

щяйата кечириля биляжяк. Беля ки, ИКАО Ассамблейасынын 26-жи

сессийасында гябул едилид ки, бейнялхалг аеропортларда енмя

системляри йахын 10–15 иля дяйишдирилсин. Техники имканлары кющнялян

инструментал енмя системи (ИЕС) явязиня даща мцасир микродальалы

енмя системляри (МЕС) тятбиг едиляжяк. Бу да аеропортларын бурахма

имканларыны артыражаг, учушларын тящлцкясизлийи вя мцнтязямлилийи

йцксяляжяк.

Коммерсийа характерли игтисади проблемляря дювлят, авиаширкят вя

истещлакчыларын марагларынын узлашдырылмасы мясяляляри аиддир.

Онларын щялли щяр шейдян яввял дювлятлярин марагларына

тохундуьундан, бу мясяляляр няинки игтисади, щямчинин сийаси

характер дашыйыр. Коммерсийа характерли игтисади проблемляря щяр

шейдян яввял аиддир: коммерсийа щцгуглары вя дашыма щяжмляринин

тянзимлянмяси, мцнтязям вя гейри-мцнтязям дашы-маларын нисбяти,

гиймят вя авиатарифлярин тянзимлянмяси, дашыма нормасы вя нормадан

артыг багаъа эюря юдямяляр, дашыма шяртляри вя дашыйыжылар

тяряфиндян коммерсийа ющдяликляринин йериня йетирилмяси вя диэярляри.

Мцнзям бейнялхалг дашымалардакы коммерсийа щцгуглары мясяляси

дашыма щяжмляринин тянзим едилмяси иля сых ялагядардыр. Коммерсийа

щцгуглары дедикдя, дювлятляр тяряфиндян юз яразиляриня вя орадан да

кянара сярнишин, йцк, почт вя багаъын дашынмасы щцгугунун

верилмыси баша дцшцлцр. Бейнялхалг практикада «щава азадлыглары»,

еляжя дя мцнтязям дашымалар заманы «стоп–овер» щцгугу иля мцяййян

едилир. Бир гайда олараг, бу щцгуглар дювлятлярарасы щава ялагяляри

щагда ики тяряфли разылашмаларла мцяййян едилир. Беля разылашмаларын

чохунда авиадашыйыжыларын рейсляринин тезлийи вя истисмар едиляжяк

тяййарялярин тутумлары ясасында щесабланан дашыма щяжмляри дя

мцяййян едилир.

3-жц АНК-нин (1985) эцндялийинин 1-жи бяндиндя мцнтязям дашымаларда

коммерсийа щцгуглары мясяляси якс едилмишдир. Конфрансда бу щагда

бир нечя мяслящят дя гябул едилди. Бунлардан 1-жиси 6-жы «щава

азадлыьы» вя мцнтязям дашымаларда «стоп – овер» щцгугларынын мцяййян

едилмясидир. 2-жи мяслящят ися бейнялхалг щава няглиййатынын реэионал

тянзиминя аиддир вя щюкцмятлярарасы реэионал тяшкилатлары вя дюв-

лятляри щава няглиййатынын дцнйа мигйасында инкишафына наил олмаг

цчцн ямякдашлыьа чаьырыр. 3-жц мяслящят Шурайа мцнтязям олараг 9440

сайлы «Тарифляр вя бейнялхалг щава няглиййатынын тянзими цзря рящбяр

принсипляр вя сийасят» сянядинин йениляшдирилмясиня аиддир. Бу

сяняддя АНК–нын 3-жц конфрансынын нятижяляринин нязяря алынмасы да

мяслящят эюрцб. Бу проблем ИКАО Ассамблейасынын 26-жы сессийасында

йенидян мцзакиря едилди.

Ассамблейа бязи юлкялярин бейнялхалг щава няглиййатынын

фяалиййятиня милли ганунларын тятбиг едилмяси иля ялагядар

наращатлыьыны билдирди. Кяскин олараг АБШ –нын гейри-тянзимлямя

сийасяти пислянилди. Америкалыларын етиразларына бахмайараг, Ассамблейа

рягабят щагда милли ганунларын бейнялхалг щава няглиййатына тятбиг

едилмясиня аид олан инструктив материалын ишлянилмяси гярарына эялди

вя орайа щава ялагяляри щагда ики тяряфли разылашмалар цчцн

маддянин дахил едилмяси гярарына эялинди.

Мцнтязям дашымаларда коммерсийа щцгугларынын мцзакиряси эюстярди

ки, юлкялярин чоху бейнялхалг щава дашымаларынын ИКАО чярчивясиндя

регламентляшдирилмясиня тяряфдар олду вя АБШ иля диэяр ИЕЮ–лярин

даща зяиф юлкялярин марагларыны тапдаламагла мянфяят ялдя етмялярини

пислядиляр.

Мцнтязям вя гейри-мцнтязям коммерсийа дашымаларынын нисбяти

проблеми сон онилликляр ярзиндя дцнйа авиасийа гурумларынын нязяриндян

гачмыр. Бейнялхалг гейри-мцнтязям дашымаларын ясас нювц дашыйыжы иля

сифаришчи арасында чартер мцгавиляси ясасында щяйата кечирилян чартер

дашымаларыдыр. Чартер дашымалары даща чох 70-жи иллярин орталарында

инкишаф едирди. О заман онлар артыг мцнтязям дашымалара жидди

рягиб олдулар вя чохлу сайда сярнишини дашымаларын онлара даща

сярфяли игтисади шяртлярля юз тяряфиня чякирдиляр.

Бцтцн дювлятлярин наращатлыгларынын ясасыны юлкяляр арасында щава

ялагяляринин сахланылмасы вя инкишафы тяшкил едир. Бунунла йанашы

олараг, ижтимаиййятин игтисади марагларына даща чох жаваб верян чартер

дашымалары бащалы олмайан дашымалары щяйата кечирмяйя имкан верир.

Онларын ясас цстцнлцйц рейслярин даща там коммерсийа йцклянмяси

тяшкил едир. Чартер дашымаларында проблем онун тянзим едилмясиндя ващид

системин олмамасы иля ялагядардыр. Проблемин мащиййяти ондадыр ки,

мцнтязям вя г-мцнтязям дашымалар мцхтялиф тянзимлямя реъимляриня

маликдирляр. Юлкялярин чоху ейни бейнялхалг маршрутларда мцнтязям вя

гейри-мцнтязям дашыйыжыларын коммерсийа марагларында таразлыьын тямини

проблеминдян наращатдырлар. Нятижядя дя ики тяряфли вя чох тяряфли

тянзимлямяйя ещтийаж йараныр. Гейри-мцнтязям коммерсийа дашымаларынын

тянзимлямясиндя бейнялхалг унификасийанын олмамасы гейри-гануни

актларын йайылмасына сябяб олур вя гайдаларын йериня йетирилмясиня

нязаряти чятинляшдирир вя онларын эяляжяк инкишафына манеяляр

йарадыр.

Чартер дашымаларынын тянзими проблеми чартер гиймятляриня

нязарят иля дя баьлыдыр. Беля нязарят лазымдырмы? Яэяр лазымдырса, онда

чартер дашымаларынын минимал сявиййяси нежя мцяййян едилсин? Чартер

дашымаларынын тянзими мясялясиндя дювлятлярин сийасяти бир–бириня якс

олан 2 истигамятя айрылыр. Бир сыра сянайежя ИЕЮ–ляр дювлятлярин

Чартер дашымаларынын тянзимлямисиндян там имтина етмясини тяляб

едир. Онларын фик-риня эюря тянзимлямя авиаширкятлярин юзляри

тяряфиндян вя тур операторларын жялб едилмяси иля щяйата

кечирилмялидир. Чартер дашымалары щяжминин бюлэцсц йалныз туристлярин

эетдийи вя эялдийи юлкялярин авиаширкятляри арасында олмалыдыр.

Дювлятляр вя гурумлар чартер гиймятлярини гоймамалыдырлар вя тур

операторларынын, авиаширкятлярин фяалиййятиня гарышмамалыдырлар. Щяр

бир чартер дашыйыжысынын пайы онун тяклиф етдийи чартер гиймятиндян

вя ядалятли рягабят шяртлярини тямин етмяк шяртиля тяклиф едилян

хидмят сявиййясиндян асылы олмалыдыр.

Диэяр дювлятляря эюря ися бейнялхалг щава дашымаларынын ясасыны

мцнтязям дашымалар тяшкил етмяли, чартер дашымалары ися бейнялхалг

щава няглиййатынын инкишафында кюмякчи ролуну ойнамалыдыр. Чартер

дашымаларында олажаг тарифлярин сявиййяси юлкяляр арасындакы ики

тяряфли данышыгларда мцяййян олунмалыдыр. Конкрет юлкяляр арасында

Чартер дашымалары ясасян тяйин едилмиш авиаширкятляр тяряфиндян

щяйата кечирилмялидир. Онлар арасында чартер дашымаларынын щяжминин

бюлэцсц заманы ядалятли вя бярабяр имканлара истинад едилмялидир.

ИКАО–йа эялинжя ися онун Чартер дашымаларында эюря мювгейи

щяля дя мцяййян едилмяйиб. ИКАО–нун фяалиййяти ясасян юлкяляр

тяряфиндян щяйата кечирилян жари сийасятя вя бейнялхалг гейри-мцнтязям

щава дашымаларыны тянзимляйян гярарлара ямял едилмясиня аиддир. Бу

мясяляляр хцсуси АНК–дя вя Ассамблейанын 23 вя 24-жц сессийаларында

мцзакиря едилиб. 24-жц сессийада дейилир ки, хцсуси АНК–нин

мяслящятляри там йериня йетирилмяся дя, онлар г-мцнтязям щава

дашымаларынын регламентляшдирилмяси цчцн эяляжяк тядгигатлар шяраит

йарадырлар.

А24-11 бяйамнамясинин йериня йетирилмяси цчцн бу мясяля 3-жц

АНК – дя дя мцзакиря едилди. Мцзакирянин ясас истигамятляри

ашаьыдакылар олду: чартер дашымаларына мцнтязям дашымалар кими

бахмаьа имкан веряжяк шяртлярин мцяййянляшдирилмяси, башланьыж вя

сон мянтягялярдя чартер дашымаларынын йериня йетирилмясиндя олан

фярглярин арадан галдырылмасы цчцн мяслящятлярин щазыр-ланмасы,

чартер дашымаларында олан бязи мящдудиййятлярин арадан

галдырылмасынын юйрянилмяси вя бейнялхалг чартер дашымаларынын

тянзиминин бязи аспеетляриня бахылмасы. 4-жц мяслящятдя конфранс

дювлятлярин диггятини она жялб едир ки, чартер дашымалары мцнтязям

дашымалара тясир етмямялидир вя Шурайа мяслящят эюрцлцб ки,

эяляжякдя дя чартер дашымаларынын тянзимлянмяси иля мяшьул олсун вя

хцсусян дя чартер рейсляриня мцнасибят дя тятбиг едилян гайдаларын

садяляшдирилмяси, чартерлярин эюндярилмяси вя гябулу юлкяляринин

авиаширкятляри дашымаларын бюлэцсц, гейри-мцнтязям дашымаларда дашыма

щяжмляринин тяклифиндя хцсуси АНК–нин «ядалятли вя сямяряли»

имканларын тямин едилмяси вя с. Гейри-мцнтязям дашымалара аид конфрансын

мяслящятляри ИКАО Ассамблейасынын 26-жи сессийасында гябул едилди.

Гиймят йаранмасы тариф тянзимлянмяси проблеми щал–щазырда хцсуси

ящямиййят дашыйыр. Бу щяр шейдян яввял авиаширкятлярин игтисади

вязиййятляринин 80-жи иллярин яввялляриндя писляшмяси вя еляжя дя

дцнйа щава няглиййатында игтисади тян-зимлямя системинин цмуми гейри-

сабитлийи иля ялагядардыр. Бундан ялавя фяалиййятдя олан бейнялхалг

авиатариф системи аз сямярялидир. Ясас гиймят йарадан амиллярин мцяййян

едилмяси проседуру вя рясми тарифлярин тясдиги мясяляси ИАТА

конфранслары чярчивясиндя аз ящямиййятли олду. АБШ–да гейри-тянзимлямя

сийасятинин гябулу вя ИАТА чярчивясиндя гиймят тянзиминдян имтина

фактики олараг дцнйа мигйасында тариф тянзими системинин ифласына

сябяб олду. Буна гейри-мящдуд рягабят дя сябяб олду. Авиаширкятляр

тарифлярдян едилян гейри-гануни эцзяштляр щесабына юз рейсляриня

коммерсийа йцклянмясини жялб едирдиляр. Авиаширкятляр арасындакы

рягабят мцбаризяси «тариф мцщарибяляриня» сябяб олду. Онунла мцбаризядя ня

авиаширкятляр, ня дя ИАТА уьур газана билди. Бу проблемин щяллиня

щюкцмятляр арасы сявиййядя ИКАО гарышмалы олду.

Мялум олдуьу кими 1977-жи илядяк ИКАО гиймят тянзими

мясяляляри иля мяшьул олмурду. 1977-жи илдя хцсуси АНК – да бир

сыра эярарлар верилди. Онларда гейд едилирди ки, бейнялхалг

тарифляр дювлятлярин юзляри тяряфиндян тянзим едилмялидир. Авиатариф

мясяляляриня ИКАО Ассамблейасынын 22, 23, 24 вя 26-жы

сессийаларында вя 2-жи, 3-жц АНК-дя диггят йетирмишдир.

Бцтцн авиаширкятляря щюкумятляр тяряфиндян мцяййян едилян вя

гябул олунан бейнялхалг авиатарифляря ямял едилмясиня даир

бяйаннамяляр вя мяслящятляр гябул едилди. ИКАО дювлятляря

авиаширкятляр вя онларын аэентляри тяряфиндян мцяййян едилян тарифлярин

позулмасы заманы юз сялащиййятляриндян истифадя етмяйя чаьырды.

Шурайа ися дейилди ки, ИКАО тез бир заманда тяшкилат цзвляринин

тарифляря риайят олунмасынын стандарт механизмини щазырласын.

Тарифлярля ялагядар проблемин ящямиййяти ондан бяллидир ки, 3-жц

АНК–дя эцндяликдяки 6 мяддядян 3-ц она щяср едилмишдир:

авиадашыйыжыларын бейнялхалг тарифляринин мцяййян едилмясиндя

щюкцмятлярин ролу, бейнялхалг авиатарифлярля баьды гайдалар вя шяртляр,

тарифляря риайят едилмяси. Бу маддяляря уйьун олараг конфранс 12

мяслящят дя гябул етди. Онларын щамысы мцяййян олунмуш тарифляря риайят

едилмяси цчцн дювлятляря вя авиаширкятляря чаьырышларла ялагядардыр.

Беляликля, ИКАО чярчивясиндя бейнялхалг авиатарифлярин тянзими

системи щазырланмайыб. Дювлятляр ися бейнялхалг авиатарифляри ики тяряфли

вя реэионал сявиййялярдя тянзимлямяйя мяжбур олурлар.

Бирбаша олараг авиатарифлярля пулсуз дашынан багаъ нормасы вя

нормадан артыг багаъа эюря йыьым проблеми баьлыдыр. Бу проблем 70-

жи иллярин сонунда АБШ–ы тяряфиндян багаъын рясмиляшдярялмясинин

«ядядли» системинин тятбиги иля ялагядардыр. Буна гядяр ися «чяки»

системи вар иди. Бу системдя 1-жи класса пулсуз багаъ нормасы 30 кг,

економ класса ися 20 кг–дыр. Нормадан артыг щяр 1 кг багаъа эюря 1-

жи класс сярнишин тарифинин дяйяринин 1% юдянилир. «Ядядли» системдя ися

пулсуз олараг мцяййян юлчцлц 2 багаъ йери дашыныр, йер вя юлчцнцн

бу сявиййяни ашмасы заманы тяйин олунан сявиййялярдя щяр йеря эюря

юдямя щяйата кечирилир вя беля юдямяляр авиаширкятлярин щяр бириндя

фярглидир.

Проблем ондадыр ки, авиаширкятляр «ядядли» системи гябул етмир,

чоху ися «чякили» системдя галыб. Ялбяття ки, «ядядли» систем

сярнишянляря даща сярфялидир, чцнки багаъын дашынмасы даща ужуз олур.

Авиаширкятлярин чохуна ися бу систем сярфяли дейил, чцнки нятижядя

онлар бюйцк мигдарда вясаит итирирляр. Бундан ялавя «ядядли» системин

гябулу авиаширкятляр арасында сярнишин жялбиндя рягабяти эцжляндирир.

Нормадан артыг багаъа эюря 2 юдямя системинин олмасы няинки ялавя

рягабят елементлярини йарадыр, щямчинин сярнишинляря дя чятинликляр

йарадыр. Хцсусян дя о сярнишинляря ки, щансылар мцхтялиф системляри

олан бир маршрутдан диэяриня минмяли олурлар. Бу да дискриминасийа

кими изащ олуна биляр. 3-жц АНК–и ИКАО–ну ващид бир систем

йаратмаг цчцн фяалиййят эюстярмяйя чаьырды. Еля бир систем ки, о

бейнялхалг щава няглиййатында эениш истифадя едиля билсин. АНК–и

Шурайа мяслящят эюрдц ки, пулсуз багаъ нормалары вя нормадан артыг

багаъа эюря юдямяляр мясялясиня бахсын, о жцмлядян дцнйа

мигйасында «ядядли» вя «чякили» системляр арасында ялагя йарада

Страницы: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9


Copyright © 2012 г.
При использовании материалов - ссылка на сайт обязательна.